Hand 15, 1-2.22-29;
Openb 21,10-14.22-23;
Joh 14,23-29

Tijdens het Laatst Avondmaal bidt Jezus om vrede: “Vrede laat Ik u na, vrede geef Ik u. Niet zoals de wereld die geeft, geef Ik hem u.” Na de verrijzenis herhaalt Jezus deze vredeswens: “Vrede zij u. Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zo zend Ik u.” De dood en de verrijzenis van Jezus zijn omgeven door het thema ‘vrede’. De vrede ligt dicht aan Jezus’ hart. Zijn eigen dood en verrijzenis staan in het teken van vrede. En deze vrede is voor ons bedoeld. De vrede die Jezus geeft, is een vrede voor ons.

Zoals het niet eenvoudig is om de boodschap van Jezus, van zijn dood en verrijzenis aan te nemen – hoe vaak zijn wij niet kleingelovig! – zo is het ook niet gemakkelijk om de vredeswens aan te nemen en tot werkelijkheid te laten komen. Dat geldt voor de innerlijke vrede in ons hart, maar ook voor de vrede tussen de volkeren van de wereld. De wereldgeschiedenis wijst uit dat er meer oorlog gevoerd is dan dat er vrede is gesloten. En vrede sluiten blijft nog altijd moeilijk.

• Het ene land valt een ander soeverein land binnen en weet van geen wijken. De wil om een rechtvaardige vrede te sluiten is er niet.
• Het ene land wil niet meewerken aan de totstandkoming van een zelfstandige staat voor een buurvolk. De gewapende vergelding gaat nog steeds door.

Aan de basis van deze actuele conflicten liggen verschillende percepties van de geschiedenis, verschillende herinneringen die ik niet wil bestrijden en die hun waarde hebben. Maar we komen niet tot vrede als we blijven begraven in het verleden.

Europa heeft ook zijn oorlogen gekend. De laatste in West-Europa was de Tweede Wereldoorlog. Het einde daarvan was 80 jaar geleden. Het is een lange en bijzondere periode van vrede waar we dankbaar voor mogen zijn. Aan deze oorlog hebben we deze begraafplaats van Amerikaanse gesneuvelden te danken, hier in Margraten – een belangrijke herinneringsplaats. Bij mijn dekenale bezoeken was ik ook op de Duitse begraafplaats in Ysselsteyn. Die is nog groter en die hebben we ook te danken aan de grote oorlog van de vorige eeuw. Ook die begraafplaats is belangrijk.

Aan het einde van de jaren 1950 ontstond het initiatief vanuit Frankrijk en Duitsland om ieder jaar een internationale militaire bedevaart naar Lourdes te organiseren. Ook Nederland was al snel van de partij om mee te doen. Afgelopen week was ik in Lourdes getuige van de aanwezigheid van duizenden militairen uit Europa en daarbuiten. Gedurende de hele dag trokken groepen militairen door Lourdes op weg naar het heiligdom. Het was heel indrukwekkend hoe de militairen eruitzien en hoe ze gedisciplineerd marcheren.

De militaire bedevaart vindt jaarlijks plaats. De verbroedering tussen voormalige vijandige volken kwam in beeld. Een bedevaart naar Lourdes staat bol van de rooms-katholieke tradities, van nationale en internationale vieringen en biechtmogelijkheden. De militairen nemen deel aan het programma zoals dat in Lourdes gebruikelijk is. Je ziet tijdens processies ook gewoon militairen met de rozenkrans, iets waar je niet zo snel aan denkt.

Maar wellicht het meest waardevolle aspect is de bezinning en bewustwording van zo’n pelgrimage. Bezinning op jezelf, bewustwording van je eigen ontwikkeling. De Internationale Militaire Pelgrimage is bovenal een bezinningsreis. De pelgrimage leidt dan hopelijk tot begrip voor andere culturen en landen, inbegrepen hun kijk op de wereld. Pelgrimage is ontmoeting.

De Heilige Geest zal ons alles leren en ons alles in herinnering brengen wat Jezus ons gezegd heeft. “Vrede laat ik u na, vrede geef ik u. Niet zoals de wereld die geeft, geef Ik hem u.” De herinneringen die de Heilige Geest ons ingeeft, moeten op vrede zijn gericht. We mogen ons niet begraven in herinneringen, maar we moeten ze doortrekken naar het nu. Herinneringen sluiten aan bij de actualiteit en spelen een rol in de actualiteit. Do you remember is niet zozeer een vraag naar het verleden: ‘Weet je nog wel wat er toen gebeurde?’ Het is een vraag naar het nú. Komt het nieuwe Jeruzalem al in beeld waar de apostel Johannes in de 2e lezing over spreekt? Die nieuwe stad waarin God alles in allen is.

Als wij ons herinneren, het verleden in herinnering brengen, mogen wij ons hart ook niet kleinmoedig laten worden: “Laat uw hart niet verontrust of kleinmoedig worden.” We mogen rekenen op de bijstand van de Heilige Geest. Tijdens het Laatste Avondmaal heeft Jezus ons voldoende inspiratie gegeven om aan de vrede een bijdrage te leveren. Het is zijn uitdrukkelijke opdracht. En de Heilige Geest hebben we nodig om ons de juiste herinneringen te binnen te brengen, de herinneringen die gericht zijn op vrede in plaats van het optrekken van muren en scheidslijnen tussen volkeren en mensen.

+ Mgr. Ron van den Hout,
bisschop van Roermond